Urednici sekcije: prof. dr. sc. Diana Delić-Brkljačić, dr. med. i prof. dr. sc.Marko Boban dr. med.
Prijevod: Stipe Kosor dr. med.
Vene vraćaju krv prema srcu iz svih organa ljudskoga tijela. Velike vene paralelne su s velikim arterijama i često dijele isto ime, ali puteve venskog sustava teže je pratiti od puteva arterija. Mnoge neimenovane male vene tvore nepravilne mreže i povezuju se s velikim venama.
Mnoge vene, osobito one u rukama i nogama, imaju jednosmjerne zalistke. Svaki zalistak (valvula) sastoji se od dva zaliska s vrhovima koji se spajaju. Krv dok ide prema srcu gura i otvara zaliske slično kao kod dvostrukih vrata. Ako gravitacija ili mišićne kontrakcije pokušavaju povući krv unatrag ili ako se krv počne vraćati u venu, vrhovi zalisca se spoje sprječavajući povratni protok. Dakle zalisci pomažu u povratu krvi prema srcu tako se otvore kad krv ide prema srcu, a zatvore kad gravitacija vuče krv unazad
Tijelo ima
-
Površne vene, smještene u masnom sloju ispod kože
-
Duboke vene, smještene u mišićima i duž kosti
Kratke vene povezuju površne i duboke vene.
duboke vene igraju igraju glavnu ulogu u tjeranju krvi prema gore. Jednosmjerni zalisci u dubokim venama sprječavaju da krv teče unatrag, mišići koji okružuju vene ih pritišću te pomažu istiskivanju krvi prema srcu, kao što pritiskom izlazi zubna pasta iz tube Moćne mišiće u listovima su posebno važne, snažno komprimirajući duboke vene u nogama sa svakim korakom. Duboke vene nose 90% ili više krvi od nogu prema srcu.
Jednosmjerni zalisci u venama
|
Jednosmjerni zalisci sastoje se od dva dva listića s vrhovima koji se spajaju. Ovi zalisci pomažu da vene vrate krv u srce. Krv gura i otvara zaliske slično kao kod dvostrukih vrata (prikazano lijevo) Ako gravitacija vuče krv unatrag ili u slučaju da se krv zadražava u venama, vrhovi zalistka se spoje sprečavajući povrat krvi unatrag (prikazano desno)
|
Površinske vene imaju istu vrstu zalistaka, ali te vene nisu stisnute, jer nisu zokružene mišićima Radi toga krv iz površinskih vena istječe mnogo sporije nego iz dubokih. Velika količina krvi koja protječe kroz površinske vene upravljena je prema dubokim venama preko mnogih malih vena koje spajaju ta dva sustava. Zalistci u kratnih venama venama dopuštaju da krv teče iz površinskih vena u duboke vene, ali ne i obrnuto.
Problemi sa venama
Glavni problemi koji utječu na vene uključuju sljedeće:
-
Abnormalne konekcije između arterija i vena arteriovenske fistule ili arteriovenske malformacije, mogu biti prisutne pri rođenju ili se mogu razviti kasnije u životu
-
Upala površne vene zbog krvnog ugruška (tromboflebitis)
-
Zgrušavanje krvi unutar dubokih vena (tromboza)
-
Defekti koji dovode do oticanja (rastezanja) vene (proširene vene)
Vene na nogama su posebno izložene riziku od zgrušavanja krvi ili oticanja vene jer kad osoba stoji, krv mora teći prema gore iz vena nogu, protiv gravitacije, kako bi došla do srca.