Urednik sekcije: prof. dr. sc. Petar Gaćina, dr. med.
Prijevod: Dajana Deak, dr. med.
Crvene krvne stanice, najviše bijele krvne stanice, i trombociti se stvaraju u koštanoj srži, mekanom masnom tkivu unutar koštane šupljine. Ponekad se uzorak koštane srži mora pregledati da se utvrdi zašto su krvne stanice abnormalne ili zašto je premalo ili previše određene vrste krvnih stanica. Liječnik može uzeti dvije različite vrste uzoraka koštane srži:
-
Aspirat koštane srži: uklanja tekućinu i stanice umetanjem igle u koštanu srž i isisavanjem tekućine i stanica
-
Bioptat koštane srži: uklanja netaknuti komad koštane srži pomoću uređaja za probijanje (slično igli većeg promjera)
Aspirat koštane srži pokazuje koje su stanice, normalne i abnormalne, prisutne u koštanoj srži te pruža informacije o njihovoj veličini, volumenu i drugim karakteristikama. Posebni testovi, kao što su kulture za bakterije, gljivice ili viruse, kromosomska analiza i analiza proteina na staničnoj površini (protočna citometrija), mogu se provesti na uzorku.
Biopsijom kosti se uklanja cijelu komad koštane srži i pokazuje, ne samo koje stanice su prisutne, već također i koliko je koštana srž puna stanicama i gdje se stanice nalaze unutar koštane srži.
Uzimanje uzorka koštane srži
|
Uzorci koštane srži obično se uzimaju iz kuka (vrh ilijačne kosti). Osoba leži na jednoj strani, okrenuta od liječnika, sa savijenim koljenom gornje noge. Nakon dezinfekcije kože i anesteziranja područja preko kosti lokalnom anestezijom, liječnik stavlja iglu u kost i izvlači koštanu srž.
 |
Iako aspirat često daje dovoljno informacija za postavljanje dijagnoze, proces izvlačenja koštane srži u špricu razbija krhku koštanu srž. Kao rezultat toga, teško je odrediti izvorni raspored stanica.
Kada je potrebno odrediti točne anatomske odnose stanica i procijeniti strukturu tkiva, liječnik također izvodi biopsiju. Mali uzorak netaknute koštane srži se uklanja posebnom iglom za biopsiju koštane srži i reže se na tanke dijelove koji se pregledavaju pod mikroskopom.
Obje vrste uzoraka obično se uzimaju iz kuka (vrha ilijačne kosti), često tijekom jednog postupka. Aspirati se rijetko uzimaju iz prsne kosti (sternuma). Kod vrlo male djece, uzorci koštane srži povremeno se uzimaju iz jedne od kostiju u potkoljenici (tibija).
Uzorkovanje koštane srži započinje čišćenjem, sterilizacijom i anesteziranjem kože preko kosti. Postupak obično uključuje blagi udar boli, nakon čega slijedi minimalna nelagoda. Postupak traje nekoliko minuta i ne uzrokuje trajno oštećenje kosti.