U afereze, krv se uklanja iz osobe i zatim vraća nakon što se određene tvari iz nje maknu.
Afereza se može koristiti za
-
Kako bi se dobile zdrave komponente krvi od davatelja i transfudirale osobi s poremećajem
-
Kako bi se uklonile štetne tvari ili prekomjerni broj krvnih stanica iz krvi osobe s poremećajem (nazvana terapijska afereza)
Različite komponente krvi koji se mogu odvojiti su
Plazma sadrži protutijela (imunoglobuline) i faktore zgrušavanja koji se ponekad odvajaju iz plazme.
Dva najčešća tipa afereze koji se koriste za pročišćavanje krvi od štetnih tvari su
-
Zamjena plazme
-
Citafereza
Citafareza može imati različite nazive, ovisno o tipu stanice koja se izdvaja iz krvi
Kad se plazma odvaja od krvi, procedura se zove plazmafereza. Plazmafereza se često vrši u krvi zdravih davatelja kako bi se dobila plazma za darivanje ili dobivanje određenih supstanci poput faktora zgrušavanja.
Izmjena crvenih krvnih stanica također uključuje aferezu.
Zamjena plazme
Kod izmjene plazme, krv osobe se uklanja, a plazma se odvaja od krvnih stanica i trombocita. Plazma se odbacuje i krvne stanice i trombociti se vraćaju osobi zajedno s tekućinom koja zamjenjuje plazmu, kao što je albumin.
Izmjena plazme koristi se za liječenje poremećaja u kojima osoba u plazmi sadrži štetne tvari (često protutijela). Takvi poremećaji uključuju multiplu sklerozu, miasteniju gravis i Guillain-Barréov sindrom (neurološki poremećaj koji uzrokuje slabost mišića), Goodpastureov sindrom (autoimuni poremećaj koji uključuju krvarenje u pluća i bubrege), krioglobulinemiju (poremećaj kod kojeg se stvaraju abnormalna protutijela) i trombotska trombocitopenična purpura (rijetki poremećaj zgrušavanja). Afereza može pomoći u kontroli nekih kroničnih bolesti, ali ih općenito ne može izliječiti. Ipak, trombotična trombocitopenična purpura se može izliječiti aferezom.
Da bi bila korisna za pročišćavanje krvi, izmjena plazme se mora raditi dovoljno često, tj brže nego što tijelo proizvodi štetnu tvar. Ipak, afereza se ponavlja samo onoliko često koliko je potrebno, jer veliki pomaci tekućine između krvnih žila i tkiva koji se javljaju nakon uklanjanja i vraćanja krvi mogu uzrokovati komplikacije kod ljudi koji su već bolesni.
Citafereza
Kod citafereze se uklanja višak određenih krvnih stanica. Citafereza se može koristiti za liječenje policitemije (prekomjerne crvene krvne stanice), određenih vrsta leukemija (tip raka u kojemu je previše bijelih krvnih stanica) i thrombocitoze (prekomjerni trombociti).
Izmjena crvenih krvnih stanica
Kod izmjene crvenih krvnih stanica, crvene krvne stanice uklanjaju se aferezom i zatim zamjenjuju crvenim krvnim stanicama donora. Izmjena crvenih krvnih stanica koristi se za liječenje ili ponekad za sprječavanje ozbiljnih komplikacija bolesti srpastih stanica, kao što je moždani udar i sindrom akutnog prsnog koša.