Autor:
Steven K. Herrine, MD
Urednik sekcije:
prof. dr. sc.
Davor Štimac, dr. med.
Prijevod:
Luka Vranić, dr. med.
Patološki jetreni nalazi često se nađu u bolesnika bez simptoma i znakova bolesti jetre, jer se aminotransferaze i alkalna fosfataza nalaze među laboratorijskim parametrima koji se određuju rutinski. U takvih bolesnika, liječnik bi trebao uzeti dobru anamezu o mogućoj izloženosti jetrenim toksinima, uključujući alkohol, korištenju lijekova na recept kao i one u slobodnoj prodaji, biljnih čajeva i pripravaka i druge kemijske supstance.
(Vidi također Struktura jetre i funkcija i Evaluacija bolesnika s jetrenim poremećajem.)
Aminotransferaze
Izolirane blaže povišene vrijednosti ALT-a ili AST-a (< od dvostrukih normalnih vrijednosti) mogu zahtijevati samo ponavljanje pretraga; time se riješi oko jedna trećina slučajeva. Daljnja evaluacija je potrebna ukoliko su poremećeni i ostali laboratorijski nalazi, ili su vrijednosti izrazito povišene, ili se ponavljaju nakon više uzastopnih testiranja.
Ukoliko obrada ne pokaže uzrok, indicirana je biopsija jetre .
Alkalna fosfataza:
Kod izoliranog povišenja vrijednosti alkalne fosfataze u asimptomatskog bolesnika treba dokazati povišenje 5´nukleotidaze ili γ–glutamil transpeptidaze da bi se potvrdila hepatična etiologija. Tada su indicirane slikovne dijagnostičke pretrage, obično ultrazvuk ili MRCP. Ukoliko nema anatomskih abnormalnosti, moguće je da se radi o intrahepatičnoj kolestazi, na koju se može posumnjati na temelju anamnestičkih podataka o izloženosti lijekovima ili toksinima. Također treba uzeti u obzir infiltrativne bolesti i metataze u jetri (npr. od karcinoma debelog crijeva). Pozitivna antimitohondrijska antitijela jasno upućuju na primarni bilijarni kolangitis. Perzistentno nerazjašnjeno povišenje vrijednosti alkalne fosfataze ili sumnja na intrahepatičnu kolestazu zahtijeva biopsiju jetre.