Rendgenske kontrastne pretrage abdomena
Radiološke kontrastne pretrage omogućuju vizualizaciju čitavog GI sustava od farinksa do rektuma i najkorisnije su za otkrivanje opsežnih lezija i anatomskih (strukturnih) poremećaja (npr. tumori, strikture). Jednokontrastne pretrage ispunjavaju lumen radio-neprozirnim sredstvom i otkrivaju strukturu. Bolje i detaljnije slike dobiju se primjenom dvokontrastnih metoda u kojima se malim količinama vrlo gustog barija prekrije površina sluznice a plinom se distendira organ i pojača kontrast. U dvokontrastnim barijevim klizmama plin uvodi operater, dok je u ostalim metodama intrinzični GI plin dovoljan. Kod svih metoda, bolesnik se okreće tako da se barij i plin ravnomjerno rasporede. Napredovanje kontrasta u crijevima može se pratiti i fluoroskopijom. Pretraga se može snimati video zapisom ili na običan film, ali video je posebno koristan kod obrade motoričkih poremećaja (npr. krikofaringealnog spazma, ahalazije).
Glavna kontraindikacija za rendgenske kontrastne pretrage je
Perforacija je kontraindikacija, jer slobodan barij je vrlo iritirajuć na medijastinum i peritoneum; vodotopljivi kontrast manje iritira i može se koristiti ako postoji sumnja na perforaciju. Stariji bolesnici mogu imati poteškoća pri okretanju kako bi se plin i barijeva klizma adekvatno rasporedili.
Bolesnici koji se podvrgavaju radiološkim kontrastnim pretragama gornjeg GI trakta ne smiju uzimati ništa na usta nakon ponoći prije pretrage. Oni koji se podvrgavaju barijskoj klizmi stavljaju se na vodenu dijetu dan ranije, uzimaju peroralne Na-fosfatne laksative poslije podne, i supozitorij bisakodila navečer. Mogu se primjenjivati i drugi režimi pražnjenja.
Komplikacije su rijetke. Perforacija je moguća ako se barijska klizma daje bolesniku s toksičnim megakolonom. Otvrdnuće barija u crijevima se može spriječiti uzimanjem tekućine na usta i ponekad laksativima.
Klistir barijem
Barijeva klizma se može davati kao mono ili dvokontrastna metoda. Monokontrastna barijeva klizma se koristi kod moguće opstrukcije, divertikulitisa, fistula ili megakolona. Dvostruki kontrast je bolji za otkrivanje tumora.
Enterokliza
Enterokliza (klizma tankog crijeva) omogućuje još bolju vizualizaciju tankog crijeva ali zahtijeva intubaciju duodenuma s fleksibilnim balonskim kateterom, kroz kojeg se ubacuje suspenzija koja sadrži barij, a zatim otopina metilceluloze. Ovako se postiže učinak dvostrukog kontrasta koji poboljšava prikaz sluznice tankog crijeva.
Pasaža tankog crijeva
Pasaža tankog crijeva izvodi se koristeći fluoroskopiju i omogućava detaljniju procjenu tankog crijeva. Neposredno prije pregleda bolesniku se daje 20 mg metoklopramida da se ubrza prolazak kontrasta.
Pregled gornjeg GI sustava
Pregled gornjeg GI sustava je najbolje učiniti u dvije faze počevši s dvokontrastnim pregledom jednjaka, želuca i dvanaesnika, a potom nastaviti s jednokontrastnim pregledom koristeći barij manje gustoće. Pregled može olakšati glukagon (0,5 mg IV) jer izaziva hipotoniju želuca.
CT abdomena
CT skeniranje pomoću oralnog i IV kontrast omogućuje odličnu vizualizaciju tankog crijeva i kolona, kao i od drugih intraabdominalnih struktura.
CT kolonografija
CT kolonografija (virtualna kolonoskopija) stvara 3D i 2D sliku debelog crijeva pomoću MDCT i kombinacijom oralnog kontrasta i plina u debelom crijevu. Gledanje 3D slike visoke rezolucije donekle simulira izgled optičke endoskopije, otuda i ime. Optimalna tehnika CT kolonografije zahtijeva pažljivo čišćenje i istezanje debelog crijeva. Zaostala stolica uzrokuje probleme slične onima koji se susreću s barij klistirom jer simulira polipe ili mase. Trodimenzionalne endoluminalne slike korisne su da se potvrdi prisutnost lezije i za poboljšanje dijagnostičkog uvjerenja.
CT enterografija
CT enterografija pruža optimalnu vizualizaciju sluznice tankog crijeva; poželjno je da se obavlja pomoću multidetektorskog CT (MDCT) skener. Bolesnicima se daje veliki volumen (1350 ml) 0,1%-tnog barij sulfata prije snimanja. Za određene indikacije (npr opskurna krvarenje iz probavnog sustava, tumori tankog crijeva, kronična ishemija), učini se bifazični kontrastni MDCT.
CT enterografija i CT kolonoskopija uglavnom su zamijenili standardne preglede tankog crijeva i barij klistir preglede.