Hipoglikemiju je teško definirati kod novorođenčadi, ali se općenito smatra koncentracijom glukoze u serumu < 40 mg/dL (< 2.2 mmol/L) kod simptomatske terminske novorođenčadi, <45 mg/dL (<2.5 mmol / L) kod asimptomatske terminske novorođenčadi između 24 sata i 48 sati života, ili < 30 mg/dL (< 1.7 mmol/L) kod nedonoščadi u prvih 48 sati. Čimbenici rizika uključuju nedonošenost, novorođenčad malu za gestacijsku dob, dijabetes majke i perinatalnu asfiksiju. Najčešći uzroci su nedostatna pričuva glikogena, odgođeno hranjenje i hiperinzulinemija. Simptomi hipoglikemije su tremor, tahikardija, cijanoza, konvulzije i apneja. Kada se posumnja na dijagnozu potrebno je potvrditi određivanjem glukoze. Prognoza hipglikemije ovisi o osnovnoj bolesti. Liječi se enteralnom prehranom ili IV primjenom glukoze.

(Vidi također opću raspravu o hipoglikemiji.)

Etiologija

Etiologija neonatalne hipoglikemije

Hipoglikemija u novorođenčadi može biti prolazna ili trajna.

Prolazna novorođenačka hipoglikemija

Uzroci prolazne hipoglikemije su

• Neadekvatna količina substrata (npr. glikogena)

• Nezrela funkcija enzima koja dovodi do deficitarne količine glikogena

• Prolazna hiperinzulinemija

Nedostatak zaliha glikogena prilikom rođenja je dosta čest prijevremeno rođene novorođenčadi koja imaju vrlo nisku porodu masu, novorođenčad koja su mala za gestacijsku dob zbog insuficijsnecije placente i novorođenčadi koja su imala perinatalnu asfiksiju. Kod ove novorođenčadi anaerobnom glikolizom iscrpi se pričuva glikogena a hipoglikemija se može nastati bilo kada u prvih nekoliko dana, osobito ako je produljen razmak između obroka ili ako je unos hrane oskudan. Zbog toga, važan je trajni unos glukoze izvana (npr. infuzije ili enteralne hrane) za prevenciju hipoglikemije.

Hiperinzulinemija je najčešća kod djece dijabetičarki a obrnuto je razmjerna stupnju kontrole nad majčinim dijabetesom. Kod trudnica s dijabetesom fetus je izložen povećanoj razini glukoze zbog povišenih razina glukoze kod majke. Fetus odgovara povećanom proizvodnjom inzulina. Kada je pupčana vrpca klemana, dotok glukoze u novorođenče se prekine, a ponekad je potrebno nekoliko sati ili čak dana da novorođenče smanji vlastitu proizvodnju inzulina. Hyperinsulinism also commonly occurs in physiologically stressed infants who are small for gestational age. U oba slučaja, hiperinzulinemija je prolazna.

Do hipoglikemije može doći i ako se naglo prekine IV infuzija glukoze. Konačno, hipoglikemija može nastati zbog malpozicije umbilikalnog katetera ili sepse.

Trajna novorođenačka hipoglikemija

Uzroci perzistentne hipoglikemije uključuju

• Hiperinzulinizam

• Defektni protu-regulatorni sustav hormona (hormona rasta, kortikosteroida, glukagona, kateholamina)

• Nasljedni poremećaji metbolizma (npr, poremećaji skladištenja glikogena, poremećaji glukoneogeneze, poremećaj oksidacije masnih kiselina)

Iako je većina slučajeva hiperinzulinizma prolazna, rjeđi uzroci su prirođena hiperinzulinemija (koja se nasljeđuje autosomno dominantno i recesivno), teška fetalna eritroblastoza i Beckwith–Wiedemannov sindrom (kod kojega hiperplaziju otočića gusterače prati makroglosija i umbilikalna hernija). Karakteristično za hiperinzulinemiju je nagli pad glukoze u prvih jedan do dva sata nakon rođenja kada se prekine trajna opskrba glukoze iz posteljice.

Razina glukoze u krvi ovisi o više međusobnih faktora. Iako je inzulin primarni faktor, važni faktori su također hormon rasta, kortizol i razina hormona štitnjače. Svako stanje koje ometa odgovarajuće lučenje ovih hormona može dovesti do hipoglikemije.

Simptomi

Simptomi i znakovi novorođenačke hipoglikemije

Većina novorođenčadi nema simptoma. Dugotrajna ili jaka hipoglikemija uzrokuje adrenergične i neuroglikopenične simptome. Adrenergični simptomi su znojenje, tahikardija, letargija ili slabost, drhtanje ili tremor. Neuroglikopenični simptomi su konvulzije, koma, napadi cijanoze, apneje, bradikardija ili respiratorni distres i hipotermija. Moguća je bezvoljnost, netoleriranje hrane, hipotonija i tahipneja.

Dijagnoza

Dijagnoza novorođenačke hipoglikemije

• Određivanje glukoze

Simptomi hipoglikemije su nespecifični i slični kao kod asfiksije, sepse, hipokalcemije ili kod opijatnog apstinencijskog sindroma. Zbog čega je rizičnoj novorođenčadi sa ili bez simptoma potrebno odmah provjeriti razinu glukoze iz uzorka kapilarne krvi ("point of care" glukometar). Niske vrijednosti potvrđuju se provjerom iz uzroka venske krvi.

Liječenje

Liječenje novorođenačke hipoglikemije

• IV glukoza (za prevenciju i liječenje)

• Enteralna prehrana

• Ponekad IM glukagon

Većina rizične novorođenčadi se liječi preventivno. Naprimjer, novorođenčad majki koje se dijabetičarke i koristile su inzulin često po rođenju se daje 10% glukoza u infuziji IV ili oralna glukoza, kao i kod one djece koja su bolesna, ekstremni prematurusi ili imaju respiratorni distres. Kod ostale rizične novorođenčadi koja nije bolesna, treba rano započeti s čestim enteralnim obrocima.

Kod novorođenčeta s glukozom ≤ 50 mg/dl (≤ 2,7 mmol/L) potrebno je započeti enteralno hranjenje ili IV infuziju glukoze (do 12,5%), 2 mL/kg kroz 10 minuta; po potrebi više koncentracije glukoze mogu se davati kroz centralni kateter. Infuziju treba nastaviti brzinom od 4 do 8 mg/kg/min (odnosno 10% glukoza brzinom od 2,5 do 5 ml/kg/sat) i kontrolirati razinu glukoze te podešavati brzinu infuzije prema nalazu. Kad se stanje novorođenčeta poboljša, enteralna prehrana može postupno zamijeniti IV infuziju uz nadzor koncentracije glukoze. IV infuziju glukoze treba postupno smanjivati, jer nagli prekid može izazvati hipoglikemiju.

Ukoliko pravovremena IV infuzija kod novorođenčeta predstavlja problem, glukagon u dozi od 100 do 300 μg/kg IM (najviše, 1 mg) brzo podiže glukozu u serumu, učinak traje 2 do 3 sata, osim u novorođenčadi s potrošenom pričuvom glikogena. Hipoglikemija otporna na infuziju visokim koncentracijama glukoze može se liječiti hidrokortizonom u dozi od 12,5 mg/m² svakih 6 sati. Ukoliko je hipoglikemija otporna na liječenje, u obzir treba uzeti i druge uzroke (npr. sepsu), učiniti endokrinološku obradu u smislu dijagnosticiranja hiperinzulinizma, poremećaja glukoneogeneze ili glikogenolize.

Ključne točke

• Mala novorođenčad i/ili nedonoščad često imaju niske zalihe glikogena i lako postaju hipoglikemična osim ako su hranjena rano i često.

• Novorođenčad dijabetičkih majki ima hiperinzulinemiju zbog visokih razina glukoze od majke; oni mogu razviti prolaznu hipoglikemiju nakon rođenja kada je prekinut dotok majčine glukoze.

• Simptomi uključuju diaforezu, tahikardiju, letargiju, slabo sisanje, hipotermiju, konvulzije i komu.

• Preventivno se daje glukoza novorođenčadi dijabetičkih majki, ektremno nezreloj novorođenčadi i novorođenčadi s respiratornim distresom.

• Ako je glukoza ≤ 50 mg/dl (≤ 2,7 mmol/L) odmah se započinje enteralna prehrana ili infuzija 10% do 12,5% glukoze, 2 mL/kg kroz 10 minuta, nakon bolusa nastavlja se trajna IV ili enteralna primjena glukoze, te se obavezno nadzire razina glukoze u serumu.