Rektalni prolaps je bezbolna protruzija rektuma kroz anus. Procidencija je potpuni prolaps čitave debljine rektalne stjenke. Dijagnoza se postavlja inspekcijom. Operacija je obično potrebna u odraslih.
(Vidi također Procjena anorektalnih poremećaja.)
Prolazni, manje izraženi prolaps sluznice rektuma čest je nalaz u inače zdrave dojenčadi. U odraslih je prolaps sluznice tvrdokoran i može se pogoršati.
Procidencija je potpuni prolaps čitave debljine rektalne stjenke. Primarni uzrok procidencije je nejasan. Većina pacijenata su žene u dobi > 60 godina.
Simptomi i znakovi
Najistaknutiji simptom rektalnog prolapsa i procidencije je protruzija. To se može pojaviti uz naprezanje, ili prilikom hodanja ili stajanja. Može se javiti rektalno krvarenje, a česta je i inkontinencija. Bol je neuobičajena, osim ako ne dođe do uklještenja ili značajnog prolapsa.
Dijagnoza
Bolesnika treba pregledati dok sjedi ili čuči i napinje se da bi se dobio uvid u potpuni opseg prolapsa. Rektalnu procidenciju se može razlikovati od hemeroida zbog prisustva kružnih sluzničkih nabora. Obično je smanjen i tonus analnog sfinktera. Treba svakako učiniti sigmoidoskopiju, kolonoskopiju ili radiološku pretragu kolona klizmom radi otkrivanja ostalih bolesti. Potrebito je isključiti primarnu neurološku bolest (npr. tumor kralježnične moždine).
Liječenje
-
Eliminacija uzroka naprezanja
-
Za dojenčad i djecu: ponekad flasteri stražnjice
-
Za odrasle: ponekad kirurški zahvat
U dojenčadi i djece konzervativnim liječenjem postiže se sasvim zadovoljavajući učinak. Treba otkloniti uzroke napinjanja. Čvrsto zamatanje stražnjice između defekacija obično potiče spontano rješavanje prolapsa.
Kod jednostavnog prolapsa sluznice u odraslih višak sluznice se može ekscidirati.
Za procidenciju može biti potrebna rektopeksija, u kojoj se rektum mobilizira i fiksira na sacrum. Kod pacijenata koji su vrlo stari ili lošeg zdravlja, žicom ili sintetičkom plastičnom petljom se može okružiti sfinkterični prsten (Thierschov postupak). Ostale operacije međice (npr. Delorme ili Altemeier postupak) mogu se uzeti u obzir.