Većina nasljednih poremećaja koagulacije, osim hemofilije,su rijetki autosomno recesivni poremećaji koji uzrokuju pretjerano krvarenje samo kod homozigota (vidi tablicu Probirne laboratorijske pretrage i liječenje nasljednih koagulopatija). Rijetki nasljedni poremećaji koagulacije mogu uključivati čimbenike II, V, VII, X, XI i XIII. Manjak faktora XI je najčešći. (Vidi također Pregled poremećaja koagulacije.)
U bolesnika s nedostatkom faktora XI ne postoji jasna povezanost između razina faktora XI u plazmi i težine krvarenja, što ukazuje na to da molekularno djelovanje faktora XI u normalnoj hemostazi nije do kraja shvaćeno.
U drugim rijetkim poremećajima koagulacije (osim hemofilije A i B), normalna hemostaza obično zahtijeva plazmatsku razinu deficijentnog faktora višu od oko 20% od normalne.
Lijekovi fitusiran i concizumab ukazuju da bi mogli biti korisni u liječenju nekoliko rijetkih kongenitalnih poremećaja koagulacije, ali će biti potrebna dodatna klinička ispitivanja.
Probirne laboratorijske pretrage i liječenje nasljednih koagulopatija
|
Laboratorijske pretrage *
|
Nedostatni faktor
|
Komentari
|
|
*PV se obično iskazuje kao INR.
|
|
produljen APTV
uredan PV
|
Faktor XII, kininogen visoke molekularne težine ili prekalikrein
|
Laboratorijski otklon bez kliničkih znakova krvarenja;
Specifičnom analizom treba isključiti manjak faktora XI, gdje dolazi do perioperacijskih i posttraumatskih krvarenja
Nije potrebno liječenje
|
|
produljen APTV
uredan PV
|
Faktor XI
|
autosomno recesivno
češće u Aškenazi Židova (hemofilija C);
posttraumatska i perioperacijska krvarenja;
dijagnoza se postavlja specifičnom pretragom;
za liječenje krvarenja: koncentrat XI u plazmi ili svježe zamrznuta plazma, plus inhibicija fibrinolize aminokaproničnom kiselinom ili traneksaminskom kiselinom
poluvijek faktora XI u plazmi = 50 h
|
|
produljen APTV
uredan PV
|
Faktor VIII ili IX
|
Manjak faktora VIII (hemofilija A)
Manjak faktora IX (hemofilija B)
X-vezano nasljeđivanje
Blago ili teško krvarenje kod muškaraca, ovisno o razini faktora VIII ili IX
Za liječenje krvarenja: nadoknada nedostatnog faktora
Poluvijek faktora VIII u plazmi = 8–12 h
Poluvijek faktora IX u plazmi = 18–34 h
|
|
uredan APTV
produljen PV
|
Faktor VII
|
Autosomno recesivni, rijetki
dijagnosticira se specifičnom pretragom;
Za liječenje krvarenja: Rekombinantni aktivirani faktor VII ili koncentrat faktora VII dobiven iz plazme
Poluvijek faktora VII u plazmi = 4–6 h
|
|
produljen APTV
produljen PV
|
Faktor X, V ili protrombin
|
Autosomno recesivno, rijetko
Blaga do teška krvarenja
dijagnosticira se specifičnom pretragom
Za liječenje krvarenja zbog nedostatka faktora X ili protrombina:
Za liječenje krvarenja zbog manjka faktora V: svježe smrznuta plazma, sa ili bez koncentrata trombocita
Poluvijek faktora X u plazmi = 40–60 h
Poluvijek protrombina u plazmi = 3-4 dana
Poluvijek faktora V u plazmi = 36 h
|
|
U afibrinogenemiji (koncentracija fibrinogena < 10 mg / dl),PV i APTV ne pokazuju zgrušavanje jer se ne postižu minimalne polazne razine fibrina
U hipofibrinogenemiji (koncentracija fibrinogena 70-100 mg / dl), PV i APTV su često produljeni za nekoliko sekundi, trombinsko vrijeme je uvijek produljeno
|
Fibrinogen
|
U afibrinogenemiji (homozigoti) teška krvarenja
Posttraumatska i perioperacijska krvarenja u hipofibrinogenemiji (heterozigoti);
Za liječenje akutnog krvarenja:
-
Krioprecipitat (sadrži fibrinogen, kao i kompleks VWF-faktor VIII i faktor XIII)
-
Svježe smrznuta plazma
-
koncentrat fibrinogena iz plazme
Poluvijek fibrinogena u plazmi = 2-4 dana
|
|
produljeni PV i APTV
produljeno trobinsko vrijee (TV)
|
Disfibrinogenemija
|
Različite kliničke slike (blaga posttraumatska i perioperativna krvarenja, sklonost trombozama i dehiscenciji rana)
Fibrinogen nizak u testovima zgrušavanja, ali uredan u imunološkim testovima
|
|
uredan APTV
uredan PV
uredno trombinsko vrijeme
liza ugruška u 5M ureji
|
Faktor XIII
|
Autosomno recesivno, rijetko
Slabo cijeljenje rana
Spontani pobačaji kod žena
Za liječenje akutnog krvarenja:
-
Koncentrat faktora XIII iz plazme
-
Lanac rekombinantnog faktora XIII A
-
Krioprecipitat (sadrži faktor XIII)
-
Svježe smrznuta plazma
Poluvijek faktora XIII u plazmi = 9-12 dana
|
|
uredni PV i APTV
ubrzana liza ugruška u 5M ureji ili u fiziološkoj otopini
|
Nedostatak a2-antiplazmina
|
Teška krvarenja u homozigota
posttraumatska i perioperativna krvarenja;
Specifični testovi potrebni za potvrdu dijagnoze
Za liječenje krvarenja: Inhibicija prekomjerne fibrinolize korištenjem aminokapronske kiseline ili traneksaminske kiseline
|
Manjak faktora XI
Manjak faktora XI je rijedak u općoj populaciji, ali čest u potomaka europskih Židova (učestalost gena 5–9%). Krvarenje tipično nastaje u homozigota ili kombiniranih heterozigota nakon znatnih ozljeda (trauma, kirurški zahvat). Ne postoji precizna veza između razine faktora IX u plazmi i težine krvarenja.
Nedostatak alfa 2-antiplazmina
Teški nedostatak alfa 2-antiplazmina (koncentracija 1 - 3% od normale), glavnog fiziološkog inhibitora plazmina, može uzrokovati krvarenja uslijed slabe kontrole proteolize fibrinskih polimera posredovane plazminom. Dijagnoza počiva na specifičnoj analizi α2– antiplazmina. Za kontrolu i prevenciju krvarenja daju se ε–aminokapronska i traneksamična kiselina. Heterozigoti s razinama α2–antiplazmina 40 - 60% od normalnih mogu ponekad imati obilna krvarenja uslijed kirurškog zahvata ako je potaknuta znatna sekundarna fibrinoliza (npr. nakon otvorene prostatektomije).