Bisinoza je oblik reaktivne bolesti dišnih putova za koju je karakterističan bronhospazam kod radnika u industriji pamuka, lana i konoplje. Etiološki agens je bakterijski endotoksin u pamučnoj prašini. Simptomi su pritisak (stezanje) u prsima i dispneja koja se pogoršava prvog radnog dana u tjednu zbog novog kontakta s alergenima poslije vikenda, a idućih dana se poboljšava. Dijagnoza se temelji na anamnezi i rezultatima testova za ispitivanje plućne funkcije. Terapija podrazumijeva izbjegavanje kontakta i ekspozicije ovim faktorima kao i primjenu antiastmatika.
(Vidi također Prikaz plućnih bolesti izazvanih vanjskim čimbenicima.)
Etiologija
Bisinoza se javlja uglavnom kod radnika koji dolaze u dodir s neobrađenim, sirovim pamukom, posebno kod onih koji rade sa otvorenim balama (paketima) ili koji rade na predenju pamuka ili u prostorijama gdje se pamuk grebena. Bolest se može javiti nakon prve ekspozicije, ali se najčešće javlja nakon dugotrajne ekspozicije (kronična ekspozicija u radnoj anamnezi od najmanje 10 godina).
Postoje dokazi da je uzrok bakterijski endotoksin iz pamučne prašine. Endotoksin dovodi do bronhoopstrukcije, kroničnog bronhitisa i postupnog smanjenja plućne funkcije, osobito kod genetski podložnih ljudi. Nekada se smatralo da dugotrajna ekspozicija pamučnoj prašini uzrokuje emfizem, ali ta je hipoteza danas opovrgnuta.
Simptomi i znakovi
Simptomi su pritisak (stezanje) u prsima i dispneja koja se smanjuje pri ponavljanim ekspozicijama. Simptomi se javljaju prvog radnog dana nakon vikenda ili godišnjeg odmora, a slabe ili nestaju kako se približava kraj radnog tjedna. Nakon opetovane višegodišnje ekspozicije, pritisak i stezanje u prsnom košu pokazuju sklonost vraćanju i trajanju sve do sredine radnog tjedna, a u nekim slučajevima čak sve do kraja radnog tjedna ili sve dok osoba radi. Zahvaljujući ovom tipičnom vremenskom obrascu može se razlučiti bisinoza odasthma.
Znakovi akutne ekspozicije su tahipneja i piskanje (zviždanje) u plućima. Kronično izloženi pacijenti imaju pukote (krepitacije) u plućima.
Dijagnoza
Dijagnoza se temelji na radnoj anamnezi (ekspozicija sirovom pamuku) i rezultatima testova za ispitivanje plućne funkcije koji pokazuju tipičnu bronhoopstrukciju i redukciju ventilacijskog kapaciteta, posebno ako se određuje na početku i na kraju prve radne smjene. Često se opaža i hiperreaktivnost na metakolin.
Mjere zdravstvenog nadzora (sistematski pregledi i kontrole), te rano prijavljivanje simptoma i spirometrija kod tekstilnih radnika, mogu pomoći u ranom otkrivanju bolesti.
Liječenje
Bisinoza se liječi izbjegavanjem ili smanjenjem ekspozicije i antiastmaticima.